ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ – ΤΖΕΗΜΣ ΜΑΝΟΣ
ΙΟΥΝΙΟΣ 2008

 

ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΕΣΥ)
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΥΓΕΙΑΣ
Aθήνα, 1 Ιουλίου 2008.

Αξιότιμε κύριε υπουργέ υγείας

Θα ήθελα να σας απασχολήσω με κάποια προβλήματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) τα οποία χρονίζουν. Σκοπός της παρούσας επιστολής είναι η δρομολόγηση της αντιμετώπισης τως προβλημάτων του ΕΣΥ. Για το λόγο αυτό στην παρούσα

Σήμερα υπάρχουν τα παρακάτω σεμινάρια για αλγοριθμική αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών: BLS, ALS, APLS/EPLS, ATLS, PHTLS, ALSO. Τα σεμινάρια αυτά γίνονται στην Ελλάδα επί πληρωμή από διαφόρους συλλόγους και εταιρίες. Δεν νοείται ιατρός απόφοιτος ιατρικής να ασχολείται με ασθενείς και να μην έχει κάνει τα παρακάτω σεμινάρια, ιδίως αν εργάζεται σε κάποιο αγροτικό ιατρείο ή κέντρο υγείας, αλλά και νοσοκομείο. Το ποσοστό των μη εξειδικευμένων σε σχέση με τα σεμινάρια ιατρών που έχουν κάνει τα παρακάτω σεμινάρια είναι απογοητευτικός στην Ελλάδα (με πιθανή εξαίρεση το AΤLS). Σε πολλές χώρες τα ίδια τα νοσοκομεία επιδοτούν τα σεμινάρια. Τα σεμινάρια είναι άκρως απαραίτητα σε ανειδίκευτους ιατρούς (π.χ. σε αγροτικά ιατρεία ή κέντρα υγείας), σε ειδικευόμενους ιατρούς, αλλά και σε ειδικευμένους ιατρούς.Πολλοί εκ των προαναφερθέντων αγνοούν τους αλγόριθμους...

Οι αλγόριθμοι (π.χ. τα ABCDEs) πρέπει να εφαρμόζονται πάντα με θρησκευτική ευλάβεια και απαραίτητη είναι η ύπαρξη (τουλάχιστον πενταμελούς με αρχηγό - Leader) ομάδας επειγόντων περιστατικών (ΜΕΤ, Medical Εmergency Team) σε όλα τα νοσοκομεία και κέντρα υγείας η οποία επιλαμβάνεται ασθενών με οξεία επιδείνωση της υγείας τους ή με καρδιοαναπνευστική ανακοπή.

Eίναι αδιανόητο να υπάρχουν νοσοκομεία και κέντρα υγείας χωρίς ΜΕΤ (Medical Emergency Team) και ιατροί (ανειδίκευτοι, ειδικευόμενοι ή ειδικευμένοι) σε νοσοκομεία, κέντρα υγείας ή αγροτικά ιατρεία που να μην έχουν κάνει τα παρακάτω σεμινάρια. Παράλληλα, απαραίτητη είναι η διαλογή (ΤRIAGE) τόσο στο τμήμα επειγόντων του νοσοκομείου (A&E), όσο και από τα ασθενοφόρα, ιδίως σε μαζικά περιστατικά.

Σχετικά με τα ΜΕΤ, δηλαδή την ομάδα επειγόντων περιστατικών, αυτή είναι ανύπαρκτη στα (περισσότερα) ελληνικά νοσοκομεία και σε ανακοπές στους θαλάμους (αλλά ενίοτε και στα ΤΕΠ– A&E) αναλαμβάνει συχνά κάποιος ιατρός (που μπορεί να ειδικευόμενος και/ή να αγνοεί το ALS/ EPLS ή APLS) με την βοήθεια αναισθησιολόγου που ενίοτε ``παρατάει΄΄ την εντατική για να βοηθήσει στο περιστατικό, αν και συχνά η βοήθειά του περιορίζεται στην διασωλήνωση. Στα κέντρα υγείας ή αγροτικά ιατρεία ο εφημερεύον αγροτικός ιατρός συνήθως είναι ανειδίκευτος... Και όμως τα κέντρα υγείας υποδέχονται επείγοντα όπως τροχαία ατυχήματα, εμφράγματα, ανακοπές, μέχρι και παιδιατρικά περιστατικά. Γενικά σε επείγοντα περιστατικά υπάρχει συχνά κλίμα πανικού, έλλειψη οργάνωσης και συχνά δεν υπάρχει η τουλάχιστον πενταμελής ομάδα ανάνηψης (ΕΜΤ) με αρχηγό συντονιστή (leader). Τα δε κέντρα υγείας λειτουργούν ως κέντρα διακομιδών στα περιφερειακά νοσοκομεία και αυτά ως κέντρα διακομιδών στα κεντρικά νοσοκομεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Αλλά το σωστό είναι ο/η ασθενής πριν μεταφερθεί πρέπει να σταθεροποιηθεί (ενδεχομένως να λάβει φαρμακευτική αγωγή) και η μεταφορά να γίνει από ειδικό ιατρό σε σύγχρονο εξοπλισμένο ασθενοφόρο. Στην επαρχεία επικρατεί χάος. Μάλιστα, σε πολλά ασθενοφόρα υπάρχει οδηγός που δεν είναι καν νοσηλευτής!

Άρα, σημασία δεν έχει τόσο στο να έχει η χώρα πολλά νοσοκομεία και κέντρα υγείας, αλλά τα ήδη υπάρχοντα να λειτουργούν σωστά, οργανωμένα, επαρκώς και να είναι στελεχωμένα με καλούς ιατρούς. Το πρόβλημα είναι ποιοτικό και όχι ποσοτικό. Σε οργανωμένες χώρες τα νοσοκομεία είναι λιγότερα ή σε μεγαλύτερες απόστάσεις σε σχέση με την Ελλάδα, όμως άμεσα (π.χ. με ελικόπτερο) ο ασθενής μεταφέρεται (π.χ. από τον τόπο του τροχαίου ατυχήματος) στο πλησιέστερο ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ νοσοκομείο, αντί να τον πάνε από το κέντρο υγείας στο νομαρχιακό νοσοκομείο και από εκεί να τον στέλνουν Αθήνα ή Θεσσαλονίκη και να χάνονται πολύτιμες ώρες για την διακομηδή, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Παράλληλα, στην Ελλάδα δεν υπάρχει παιδιατρικό κέντρο τραύματος τη στιγμή που η χώρα είναι πρώτη στα τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη...

Συνεπώς το ελληνικό υπουργείο υγείας ας προχωρήσει στην οργάνωση των ΕΜΤs ΣΕ ΟΛΑ τα νοσοκομεία και κέντρα υγείας (που και αυτά υποδέχονται επείγοντα όπως τροχαία και ανακοπές), και αν βρεθούν χρήματα ας βοηθήσει και στην επιδότηση των παρακάτω σεμιναρίων. Πάντως, τα υπάρχοντα σεμινάρια στην Ελλάδα είναι μάλλον τα φθηνότερα στην Ευρώπη.

Τα σεμινάρια είναι απαραίτητα για όλους, ακόμα και για επιμελητές ή διευθυντές κλινικών ή καθηγητές. Για παράδειγμα κάποιος ανειδίκευτος ιατρός που έχει κάνει το σεμινάριο APLS ή EPLS μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα μια ανακοπή σε βρέφος από κάποιον καθηγητή ή διευθυντή κλινικής που δεν έχει κάνει το ΑPLS ή EPLS. Ομοίως και κάποιος ανειδίκευτος ή ειδικευόμενος ιατρός που έχει κάνει το ALS μπορεί να κάνει καλύτερα ανάνηψη σε ανακοπή ή επείγον καρδιολογικό πρόβλημα (π.χ. ταχυκαρδία με ευρέα QRS) από έναν αναισθησιολόγο ή καρδιολόγο που δεν έχει κάνει το ALS.

Παράλληλα, απαραίτητη είναι η διαλογή (ΤRIAGE) τόσο στο τμήμα επειγόντων του νοσοκομείου (A&E), όσο και από τα ασθενοφόρα, ιδίως σε μαζικά περιστατικά. Έτσι, δεν θα επισκέπτονται π.χ. το νοσοκομείο παίδων στην Αθήνα χιλιάδες γονείς για ασήμαντο λόγο. Εδώ χρειάζεται η υιοθέτηση του συστήματος του γενικού ιατρού (GP) που στις περισσότερες χώρες (π.χ. Αγγλία) είναι ο μοναδικός ιατρός που έχει ιδιωτικό ιατρείο (οι υπόλοιποι είναι όλοι νοσοκομειακοί πλην μάλλον κάποιων ψυχιάτρων) και ουσιαστικά ο γενικός ιατρός υποδέχεται τους ασθενείς και φιλτράρει το ποιός χρειάζεται να πάει στο νοσοκομείο επειγόντως ή σε επίπεδο εξωτερικών ιατρείων. Ειδάλλως, αντιμετωπίζει ο ίδιος το περιστατικό. Επίσης ο γενικός ιατρός έχει χρησιμοποιηθεί και στην διαλογή (TRIAGE) ασθενών στο νοκοκομείο.

Αξίζει να σημειωθεί πως πρέπει να υπάχει έλεγχος αν οι ιατροί (ιδίως οι επιμελητές και οι καθηγητές) στην Ελλάδα παρίστανται στις εφημερίες τους ή αμοίβονται χωρίς να παρίστανται (π.χ. εφημερεύουν από το σπίτι τους), δεδομένου των καταγγελιών στα ΜΜΕ περί πλασματικών εφημεριών στο παρελθόν. Καλό θα ήταν πιθανώς ο εισαγγελέας σε κάθε νομό να έκανε μια φορά κάθε τόσο αιφνιδιαστική επίσκεψη στα νοσοκομεία και κέντρα υγείας της περιοχής για να ελέγξει αν όλοι οι ιατροί είναι στην θέση τους κατά την εφημερία τους και ιδίως αν έχουν αφήσει ανειδίκευτους ή ειδικευόμενους ιατρούς μόνους τους να αντιμετωπίσουν τα περιστατικά (κάτι που απογορεύεται)... Επίσης, να γίνεται έλεγχος αν υπάρχουν ελλείψεις σε ιατρικό εξοπλισμό και ιατροφαρμακευτικά αναλώσιμα και αν τυχόν υπάρχει να καλύπτεται άμεσα.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με την μεγαλύτερη αναλογία ιατρών ανά κατοίκους στην Ευρώπη. Ας προσανατολιστεί το υπουργείο υγείας στην οργάνωση των ΕΜΤs, πέρα από τα εγκαίνια νέων νοσοκομείων ή κέντρων υγείας που στην πράξη πιθανώς να προσφέρουν ανεπαρκέστατη αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών αν δεν ακολουθούνται οι αλγόριθμοι των σεμιναρίων. Επίσης, χρειάζεται αναδιοργάνωση του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (υπηρεσία ασθενοφόρων) με αμερικανικά πρότυπα (βλ. paramedics των ΗΠΑ) και επιτέλους xρειάζεται άμεση δημιουργία περισσοτέρων κλινών εντατικής ή κάλυψη με προσωπικό των υπαρχόντων. Το να στέλνουν ασθενείς σε εντατικές ιδιωτικών νοσοκομείων δεν λύνει το πρόβλημα.

Σχετικά με το αντίστοιχο σύστημα ασθενοφόρων των ΗΠΑ τα ασθενοφόρα είναι άρτια εξοπλισμένα και αντιστοιχούν στις ελληνικές κινητές ιατρικές μονάδες, ενώ οι νοσοκόμοι paramedics είναι τόσο καλά εκπαιδευμένοι που σχεδόν αντιστοιχούν με τους Έλληνες ιατρούς των ασθενοφόρων. Χρειάζεται, λοιπόν, η άμεση υιοθέτηση του συστήματος των ΗΠΑ.

Χρήματα υπάρχουν. Οι δημοσιογράφοι Κώστας Χαρδαβέλλας και Νίκος Ευαγγελάτος είχαν κάνει πολλές αποκαλύψεις για πιθανή αδιαφάνεια (κυρίως πιθανή υπερτιμολόγηση) στις προμήθειες των νοσοκομείων, χρήματα που (αν ισχύουν οι καταγγελίες) θα μπορούσαν να δοθούν στην οργάνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ). Επίσης, ας μειωθεί η κατασπατάληση δημοσίου χρήματος όπως οι υψηλοί μισθοί ανώτερων στελεχών στο δημόσιο.

Επίσης, πέρα από το ΕΣΥ είναι απαραίτητο να δοθούν και χρήματα στο ΚΕΘΕΑ και ΟΚΑΝΑ για τους εθισμένους σε ναρκωτικά που πεθαίνουν περιμένοντας σε μια λίστα αναμονής, καθώς και εξυγχρονισμός των υπηρεσιών με διεθνή πρότυπα και ενδεχομένως απεγκλωβισμός από την υπερβολική προσήλωση στην θεραπεία με μεθαδόνη, αλλά επικουρική χρήση και άλλων θεραπειών όπως της γνωστικής/ συμπεριφορολογικής θεραπείας κ.α.

Επιστρέφοντας στο ΕΣΥ, μεγάλο πρόβλημα είναι ότι τα ελληνικά νοσοκομεία δεν είναι επ’ ουδενί ‘teaching hospitals’. Ο απόφοιτος ιατρικής είναι παντελώς άπειρος και ανειδίκευτος και τον στέλνουν να υπηρετήσει σε αγροτικά ιατρεία και κέντρα υγείας με μια ανεπαρκέστατη εκπαίδευση (3 μήνες). Ομοίως όταν μπει σε κάποιο νοσοκομείο και γίνει ειδικευόμενος ιατρός συχνά καλύπτει περιστατικά που δεν έχει ούτε την πείρα ούτε τις γνώσεις. Με λίγα λόγια είναι απαραίτητο στα νοσοκομεία οι ανώτεροι ιατροί (senior doctors) να διδάσκουν και να εκπαιδεύουν τους κατώτερους ιατρούς (junior doctors) και επ’ ουδενί να μην τους αφήνουν να αναλαμβάνουν εξ’ ολοκλήρου κάποιο σοβαρό και επείγον περιστατικό. Φυσικά, οφείλουν οι επιμελητές ιατροί (registrars) να παρίστανται στο νοσοκομείο καθόλη την εφημερία τους και αν κάποιο σοβαρό περιστατικό προκύψει να τρέχουν αμέσως να το προσπελάσουν και ούτε καν να σκεφθούν να αφήσουν τον ειδικευόμενο ιατρό να αντιμετωπίσει το περιστατικό. Για το τελευταίο πρέπει να υπάρχει έλεγχος για το αν οι επιμελητές παρίστανται στα νοσοκομεία (και κέντρα υγείας) καθόλη την εφημερία τους και αν σε σοβαρά περιστατικά επεμβαίνουν άμεσα χωρίς να χρειαστεί να τα προσπελάσει, έστω και αρχικά, ο ειδικευόμενος ιατρός.

Αλλά και η εκπαίδευση των φοιτητών ιατρικής στα νοσοκομεία συχνά είναι ανεπαρκής. Συχνά οι φοιτητές είναι ``αόρατοι΄΄ από τους ανώτερους ιατρούς που αδιαφορούν για την εκπαίδευσή τους. Χρειάζεται οι ιατρικές σχολές να αναλάβουν την ευθύνη τους, αλλιώς ας κλείσουν. Άλλωστε επιβάλλεται το προσωρινό κλείσιμό τους λόγω του τεράστιου αριθμού των ιατρών στην Ελλάδα, πρόβλημα που έγινε ακόμα μεγαλύτερο με την είσοδο χωρών της ανατολικής Ευρώπης στην ευρωπαική ένωση. Το αστείο είναι πως ο Έλληνας δεν πάει να σπουδάσει ιατρική στις ΗΠΑ, Αγγλία, Καναδά, Γερμανία ή Γαλλία, αλλά διαλέγει την εύκολη λύση σε (συχνά αμφιβόλου ποιότητας) πανεπιστήμια χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ... Επίσης, πρέπει να καταργηθούν άμεσα οι μεταγραφές στα ελληνικά πανεπιστήμια φοιτητών πανεπιστημίων άλλων κρατών. Ας γίνουν τουλάχιστον πολύ δύσκολες οι εξετάσεις για μεταγραφή και να αποκλειστούν φοιτητές ή απόφοιτοι αμφιβόλου ποιότητας πανεπιστημίων του εξωτερικού...

Παράλληλα, υπάρχουν και άλλα προβλήματα στο Εθνικό Σύστημ Υγείας με κυριότερο την κλοπή δημοσίου χρήματος με την υπερτιμολόγηση ιατροφαρμακευτικού υλικού στα νοσοκομεία, σύμφωνα με έρευνα του δημοσιογράφου Νίκου Ευαγγελάτου.

Άλλο πρόβλημα είναι η παντελής έλλειψη αξιολόγηση των ιατρών όπως γίνεται σε άλλες χώρες όπως στην Αγγλία. Έτσι, δεν αξιολογείται από κανέναν η επίδοση του ιατρού στην ειδικότητά του , το αν ενημερωμένος στις νεότερες ιατρικές εξελίξεις, αν είναι η συμπεριφορά του άψογη προς τους ασθενείς (bed side manner). Γενικά δεν αξιολογείται η επάρκεια του Έλληνα ιατρού. Σε άλλες χώρες είναι υποχρεωτική η τακτική αξιολόγηση όλων των ιατρών.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στο ελληνικό σύστημα υγείας είναι η κατευθυνόμενη συνταγογράφηση που αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Κώστας Χαρδαβέλλας. Πολλοί ιατροί στην Ελλάδα παίρνουν ``δωράκια΄΄ από τις φαρμακευτικές εταιρίες για να συνταγογραφήσουν τα δικά τους φάρμακα κατά αποκλειστικότητα. Τα δωράκια αυτά είναι, κατά τις αποκαλύψεις του δημοσιογράφου, ταξίδια για συνέδρια, οικιακές συσκευές (!) κτλ. ;Έτσι, οι ιατροί έχουν ένα επιπλέον ``κίνητρο΄΄ να δίνουν πολλά φάρμακα ακόμα και σε όσους δεν τα χρειάζονται. Άλλωστε στην Ελλάδα υπάρχει η νοοτροπία ότι ο ιατρός είναι καλός αν δίνει (πολλά) φάρμακα! Ίσως αυτή είναι η κύρια αιτία ανάπτυξης πολυανθεκτικών μικροβίων στα ελληνικά νοσοκομεία (σε συνδυασμό με άλλους λόγους όπως την ανεπαρκή επιστημονική κατάρτιση κάποιων ιατρών που συνταγογραφούν εύκολα ισχυρά αντιβιωτικά, καθώς και οι συνθήκες υγιεινής στα νοσοκομεία).

Τέλος, στα ΜΜΕ έχουν καταγγελθεί πολλές απάτες ιατρών (για τις οποίες επιφυλάσσομαι) όπως κρυφές οικονομικές συνεργασίες ιατρών (με ποσοστά) για να στέλνουν ασθενείς σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και νοσοκομομεία, απάτες με αναπηρικά αμαξίδια και φάρμακα σε ανύπαρκτους ασθενείς, απάτες στις αναπηρικές συντάξεις και επιδόματα κτλ. Μάλιστα γνωστός καθηγητής στην Πάτρα φυλακίστηκε για απάτη με συνταγές. Αλλά η γνωστότερη απάτη είναι το ``φακελάκι΄΄ δηλαδή ο χρηματισμός ιατρών (κυρίως χειρουργών) για να προσέξουν (υποτίθεται) περισσότερο τον ασθενή (!) ή για να παρακαμφθεί η λίστα αναμονής για χειρουργείο. Πολλές τέτοιες απάτες αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Μάκης Τριανταφυλλόπουλος. Δυστυχώς, αναφέρομαι σε αποκαλύψεις δημοσιογράφων, μιας και δεν έχω υπ’ όψιν αντίστοιχες έρευνες κρατικών λειτουργών.

Συμπερασματικά, είναι απαραίτητη η ύπαρξη (τουλάχιστον πενταμελούς με αρχηγό - Leader) ομάδας επειγόντων περιστατικών (ΜΕΤ, Medical Εmergency Team) σε όλα τα νοσοκομεία και κέντρα υγείας η οποία επιλαμβάνεται ασθενών με οξεία επιδείνωση της υγείας τους ή με καρδιοαναπνευστική ανακοπή. Eίναι αδιανόητο να υπάρχουν νοσοκομεία και κέντρα υγείας χωρίς ΜΕΤ (Medical Emergency Team) και ιατροί (ανειδίκευτοι, ειδικευόμενοι ή ειδικευμένοι) σε νοσοκομεία, κέντρα υγείας ή αγροτικά ιατρεία που να μην έχουν κάνει τα σεμινάρια για αλγοριθμική αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών: BLS, ALS, APLS/EPLS, ATLS, PHTLS, ALSO. Το υπουργείο υγείας είναι απαραίτητο να επιδοτήσει οικονομικά όλα τα νοσοκομεία για την συνεχή διοργάνωση των παραπάνω σεμιναρίων για όλους τους ιατρούς, νοσοκομείακούς ή ιδιώτες. Αν δεν υπάρχουν χρήματα, τουλάχιστον χρειάζεται η διοργάνωση των σεμιναρίων από τα δημόσια νοσοκομεία και η υποχρεωτική παρακολούθησή τους από όλους τους ιατρούς, καθώς και η ανά 4 ετία επανάληψή τους.

Επίσης, απαραίτητη είναι η διαλογή (ΤRIAGE) με διεθνή πρότυπα, τόσο στο τμήμα επειγόντων του νοσοκομείου (A&E), όσο και από τα ασθενοφόρα. To σύστημα ασθενοφόρων (ΕΚΑΒ) πρέπει να ακολουθήσει το πρότυπο του αντίστοιχου αμερικάνικου. Ομοίως και τα τμήματα επειγόντων περιστατικών (A&E) είναι αναγκαίο να βελτιωθούν με διεθνή πρότυπα (emergency rooms, trauma κτλ).

Παράλληλα, πρέπει να υπάρχει έλεγχος για το αν οι επιμελητές παρίστανται στα νοσοκομεία (και στα κέντρα υγείας) καθόλη την εφημερία τους και αν σε σοβαρά περιστατικά επεμβαίνουν άμεσα χωρίς να χρειαστεί να τα προσπελάσει, έστω και αρχικά, ο ειδικευόμενος ιατρός.

Τέλος, χρειάζεται να ελεγχθεί σε όλα τα νοσοκομεία και κέντρα υγείας αν, πέρα από το αναγκαίο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, αν υπάρχει ο απαραίτητος ιατροφαρμακευτικός εξοπλισμός, αν είναι σύγχρονος και άμεσα λειτουργικός και διαθέσιμος. Επίσης, είναι απαραίτητο να προσληφθεί αμέσως ιατρονοσηλευτικό προσωπικό στις μονάδες εντατικής θεραπείας (ITUs/ ICUs), και επίσης να γίνουν και άλλες μονάδες εντατικής θεραπείας, αφού υπάρχει τεράστια έλλειψή τους.

Ευελπιστώ κύριε υπουργέ ότι θα μελετήσετε την επιστολή μου και ότι θα δρομολογήσετε την επίλυση των προβλημάτων του ΕΣΥ που χρονίζουν. Για το πρόβλημα των προμηθειών στα νοσοκομεία δεν αναφέρθηκα στην κατακλείδα γιατί γνωρίζω τις προσπάθειές σας για την πάταξη του αθλίου αυτού φαινομένου, και είναι ειρωνικό ότι τα χρήματα τα οποία χάθηκαν σε απάτες με τις προμήθειες των νοσοκομείων σε υλικό θα μπορούσαν να δοθούν στην αναδιοργάνωση του ΕΣΥ...


Με σεβασμό
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ - ΤΖΕΗΜΣ ΜΑΝΟΣ
ΙΑΤΡΟΣ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Οι καταγγελίες που αναφέρθηκαν στο άρθρο βασίζονται σε έρευνες των ΜΜΕ και έτσι είναι αδύνατον να επιβεβαιωθεί η αξιοπιστία τους, οπότε να μην γίνουν αποδεκτές a priori. Ο συγγραφές δεν υιοθετεί καμία από τις αναγραφόμενες καταγγελίες, απλά τις αναφέρει για να δώσει έμφαση στο άρθρο αυτό. Σημασία δεν έχει τόσο αν ισχύουν οι παραπάνω καταγγελίες, αλλά το βαθύτερο μήνυμα του κειμένου.: χρειάζονται ακόμα πολλά βήματα βελτίωσης στην Ελλάδα και αλλαγής της νοοτροπίας των Ελλήνων... Είμαι όμως αισιόδοξος ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων πιο σοβαρών ευρωπαϊκών χωρών. Έστω και σε 30 χρόνια!

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Είναι γενικότερα απαραίτητη από τους ιατρούς η τήρηση των αλγορίθμων, όχι μόνο των προαναφερθέντων σεμιναρίων (ATLS, ALS, EPLS/APLS, ALSO, PHTLS), αλλά και της βιβλιογραφίας π.χ. οι αλγόριθμοι στο βιβλίο παθολογίας του Harrison.