ΟΙ ΚΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

Το κείμενο αυτό αποτελεί συνέχεια του κειμένου "Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΑΙΤΙΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ". Αναμφισβήτητα οι κακές σχέσεις στην οικογένεια και το διαζύγιο αποτελούν τραυματικά γεγονότα για τα παιδιά και τους χαρακώνουν την ψυχή για όλη τους τη ζωή. Η βία/κακοποίηση (abuse) στην οικογένεια μπορεί να είναι λεκτική (που είναι η πλέον συνήθης) ή σωματική (φυσική) ή σεξουαλική ή ψυχολογική ή συνδυασμός των παραπάνω. Αλλά και μια δυσαρμονία στην οικογένεια και ένα κακό κλίμα στην οικογένεια μπορεί να στιγματίσει την ψυχή των παιδιών, πόσο μάλλον οι παραπάνω μορφές βίας... Προσοχή: το ίδιο κακή και προβληματική είναι και η οικογένεια όπου ο 1 ή και οι 2 γονείς είναι αδιάφοροι για ένα ή όλα τα παιδιά τους.

Ψυχολογικά προβλήματα είναι αυτό που πάντα αναπτύσσουν τα παιδιά όταν υπάρχει δυσαρμονία και/ή βία ή αδιαφορία στην οικογένεια. Ψυχαναλυτικά τα παιδιά δεν μπορούν να λύσουν το οιδιπόδειο σύμπλεγμα (σύμπλεγμα της Ηλέκτρας στα κορίτσια) κατά το οποίο ενώ στην πρώιμη παιδική ηλικία δένονται συναισθηματικά (φροϋδικά "ερωτεύονται") με τον γονέα του αντίθετου φύλου (ενώ έχουν συναισθήματα ζήλειας προς τον γονέα του ιδίου φύλου), ενώ αργότερα, πριν την εφηβεία (το πολύ μέχρι 8 ετών) το σύμπλεγμα λύνεται με το να ταυτίζονται με το γονέα του ιδίου φύλου. Αυτό έχει τεράστια σημασία για την ταύτιση με το σεξουαλικό φύλο. Συγκεκριμένα το αγόρι ταυτιζόμενο με τον πατέρα, ταυτίζεται με το ανδρικό πρότυπο. Ομοίως και το κορίτσι ταυτιζόμενο με τη μητέρα ταυτίζεται με το γυναικείο πρότυπο.

Ανεξαρτήτως αν οι παραπάνω απόψεις του Φρόυντ ισχύουν ή όχι, αν και είναι εμφανές το δέσιμο των αγοριών/ ανδρών με τη μητέρα τους και των κοριτσιών/ γυναικών με τον πατέρα τους, αυτό που ισχύει είναι η σεξουαλική ταύτιση του φύλου και του ρόλου του φύλου με το να ταυτίζεται το παιδί στην όψιμη παιδική του ηλικία (και προεφηβικά, πριν την έναρξη σεξουαλικής δραστηριάτητας) με τον γονέα του ιδίου φύλου. Έτσι, σε οικογένειες που υπάρχει δυσαρμονία και ακόμα περισσότερο σε οικογένειες όπου υπάρχει βία και κακοποίηση κάθε μορφής (σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, λεκτική ή συνδυασμός τους), τότε το παιδί μπορεί να μην ταυτίζεται σεξουαλικά με το πρότυπο του φύλου, με τον γονέα του ιδίου φύλου.

Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχουν αρνητικές ("κακές") ασυνείδητες (που δεν τις καταλαβαίνουμε) απωθημένες εμπειρίες (συνήθως από την βρεφική ηλικία, αλλά μπορεί να είναι ακόμα και σε νεογνική (π.χ. νεογνά που παράτησαν οι γονείς τους εμφανίζουν προβλήματα π.χ. δεν τρώνε, είναι ευέξαπτα κτλ) ή ακόμα και κατά την εμβρυική περίοδο της ζωής (π.χ. αν η μάνα ή/και ο σύζυγος δεν ήθελαν το μωρό, αν αυτή κακοποιήτο κτλ). Αλλά μπορεί αυτές οι αρνητικές εμπειρίες να υπάρχουν και στην εφηβεία, κατά την οποία το σεξουαλικό πρότυπο ακόμη διαμορφώνεται.

Με πιο απλά λόγια, το παιδί έχει ζήσει αρνητικές εμπειρίες (που μπορεί να μην είναι οπωσδήποτε πολλές) με τον ένα ή και τους 2 του γονείς. Οι εμπειρίες αυτές έχουν απωθηθεί στο ασυνείδητο και όταν βγαίνουν στην επιφάνεια είναι σκέψεις που θα ενοχλούσαν το άτομο αν έρχονταν στο συνειδητό μέρος του εγκεφάλου του και έτσι εμφανίζονται καμουφλαρισμένες (π.χ. σε ένα περίεργο όνειρο ή στην τέχνη όπως ζωγραφική) ή η διαδικασία της απώθησης δημιουργεί στρες (νεύρωση) ή κατάθλιψη (η λεγόμενη αντιδραστική) ή νευρικά τικ.

Επίσης, η απώθηση αυτή μπορεί να σωματοποιηθεί με σωματικά συμπτώματα: τα στρες μπορεί να μιμηθεί τα περισσότερα συμπτώματα (ψυχοσωματικά προβλήματα), αλλά μπορεί να προκαλέσει και πολλές σωματικές ασθένειες (σωματοψυχικά προβλήματα). Σήμερα η ψυχονευροανοσολογία είναι μια ειδικότητα με ευρύ πεδίο έρευνας σχετικά με την επίδραση ψυχολογικών παραγόντων, μέσω διαταραχής ανοσολογικών μηχανισμών, στην δημιουργία ή/και επιδείνωση σωματικών ασθενειών, πολλές από τις οποίες περιγράφονται στο άρθρο μου "ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ".

Ενίοτε, οι απωθημένες αρνητικές εμπειρίες με τον 1 ή και τους 2 γονείς βρίσκουν τρόπο να εκτονωθούν ως μια μορφή εκδίκησης του κακού γονέα. Αυτό μπορεί να συμβεί:

Α)Με την παιδοφιλία (το παιδί που ερωτεύεται κάποιος συμβολίζει τον ίδιο στην παιδική του ηλικία και ο βιασμός συμβολίζει την κακοποίηση του ατόμου στην παιδική του ηλικία).

Β)Με τη βία στο σεξ (εκδίκηση του κακού γονέα αντιθέτου φύλου που βλέπει στο πρόσωπο του/της ερωτικής συντρόφου).

Γ)Με την ομοφυλοφιλία/ αμφιφυλοφιλία/ τρανσεξουαλισμό/ αλλαγή φύλου. Σε αντίθεση με το ζωικό βασίλειο (και είδη θαλάσσης και έντομα), στο οποίο η αμφιφυλοφιλία εμφανίζεται κατά κόρον, στον άνθρωπο με τις παραπάνω αρνητικές απωθημένες εμπειρίες της παιδικής ηλικίας (και ενίοτε εφηβείας) οι παραπάνω σεξουαλικές συμπεριφορές μπορεί να είναι ΚΑΙ αντιδραστικές και να σχετίζονται με την μη ταύτιση με το σεξουαλικό πρότυπο του φύλου, μέσω της ταύτισης με τον γονέα του ιδίου φύλου στην όψιμη παιδική περίοδο της ζωής. Αξίζει να σημειωθεί η δική μου παρατήρηση πως στους άνδρες αρέσει ο πισινός των γυναικών, γεγονός που αποδεικνύει κρυφή ομοφυλοφιλική τάση. Επίσης, στους άνδρες αρέσουν και οι λεσβίες.

Η ομοφυλοφιλία και η αμφιφυλοφιλία υπάρχουν και στα ζώα, έντομα και θαλάσσια είδη, και ήταν κάτι σύνηθες σε όλες τις αρχαίες κοινωνίες. Σήμερα υπάρχουν κρυφές ασυνείδητες ομοφυλοφιλικές τάσεις που φαίνονται π.χ. στα αστεία μεταξύ των ανδρών (π.χ. η φράση "I will fuck you"). Οι ομοφυλοφιλικές τάσεις είναι ακόμα στην εποχή μας ασυνείδητες, μιας και υπάρχει ακόμα ρατσισμός για την ομοφυλοφιλία στην εποχή μας. Αλλά φανταστείτε σήμερα να έκαναν οι άνδρες και τα αγόρια γυμνοί γυμναστική όπως γινόταν στην αρχαία Ελλάδα! Τότε σίγουρα θα υπήρχε ομοφυλοφιλία...

Άλλωστε, θεωρούμε "φυσιολογική" την ομοφυλοφιλία σε χώρους χωρίς γυναίκες όπως η ανδρική φυλακή, τα καράβια, ο στρατός κτλ. Η αιτία της αμφιφυλοφιλίας σε όλα τα έμβια όντα (θηλαστικά, έντομα, θαλάσσια είδη) οφείλεται στο ότι το σεξουαλικό ένστικτο αφορά την διείσδυση σε μια τρύπα, ανεξάρτητα αν είναι κόλπος ή πρωκτός! Μάλιστα, παλιότερα ο Έλληνας δημοσιογράφος Θέμος Αναστασιάδης είχε παρουσιάσει στη σατιρική εκπομπή του "ΟΛΑ" ένα αρσενικό ελάφι που όταν είδε ένα άγαλμα (μπρούτζινο) ελάφι, τότε έσπευσε να το "καβαλήσει".

Στον άνθρωπο, η διαφορά με τα άλλα έμβια όντα είναι πως η ομοφυλοφιλία είναι ΚΑΙ αντιδραστική και έτσι ο ομοφυλόφιλος γενικεύει το υποσυνείδητο μίσος προς την κακή μητέρα του σε όλες τις γυναίκες, ενώ η λεσβία γενικεύει το υποσυνείδητο μίσος της για τον κακό πατέρα της σε όλους τους άνδρες. Δηλαδή, οι περισσότεροι ομοφυλόφιλοι προέρχονται από προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον. Όταν, όμως, αντί για υποσυνείδητο μίσος υπάρχει απέχθεια τότε δεν θα υπάρχει ίσως ομοφυλοφιλία. Θα υπάρχουν ομοφυλοφιλικές τάσεις και συνήθη είναι και τα σεξουαλικά προβλήματα. Άλλωστε, η στυτική δυσλειτουργία ή η "ψυχρότητα" ή δυσπαρεύνια (άλγος στην διείσδυση) στις γυναίκες συνήθως οφείλονται σε ψυχολογικά προβλήματα που ανάγονται στο προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον που έζησαν.

Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό ζωικό είδος όπου το σεξ δεν αποτελεί απλά βιασμό του συντρόφου όπως στα ζώα, και επίσης στον άνθρωπο σημαντικό ρόλο στην σεξουαλική ζωή του πέζει η σχέση του με τους γονείς του (και η λύση ή μη του οιδιποδείου συμπλέγματος στον άνδρα και του συμπλέγματος της Ηλέκτρας στη γυναίκα) και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα ακόμα και σε φράσεις του τύπου "μωρό" μου που λέει ο άνδρας στη γυναίκα (και συμβολίζει την παιδική του ηλικία και τη σχέση με τη μητέρα του) ή η μανία του άνδρα για το στήθος της γυναίκας (σε αντίθεση με τα ζώα) που συμβολίζει πάλι την μητέρα του.

Δ)Με άλλες παραφυλίες και σεξουαλικές διαταραχές και εκτροπές όπως η επιδειξιμανία , η κοπρολαγνεία (τα κόπρανα ανάγουν στο κατά Φρόιντ "πρωκτικό στάδιο" του βρέφους), ο φετιχισμός, η παρενδυσία (ντύσιμο με ρούχα αντιθέτου φύλου, κάτι σύνηθες στην Αγγλία) κτλ. Οι περισσότερες από τις σεξουαλικές εκτροπές ερμηνεύονται με την ασυνείδητη εκδίκηση των κακών γονέων π.χ. στην παρενδυσία το ντύσιμο με τα ρούχα του αντιθέτου φύλου θα ενοχλούσε τους γονείς και επίσης δείχνουν την ταύτιση (και τον "έρωτα") του ατόμου με τον γονέα του ιδίου φύλου.

Ε)Με την βία. Ας αναλογιστούμε ότι οι συμμορίες ανηλίκων προέρχονται ως επί το πλείστον από προβληματικές οικογένειες. Η βία είναι μια έμπρακτη υποσυνείδητη εκδίκηση του κακού γονέα που ταυτίζεται στο πρόσωπο του άλλου και όταν οι απωθημένες ασυνείδητες εμπειρίες βασανίζουν για χρόνια το άτομο, μπορεί αυτό να εκδηλώσει στη ζωή του βία κάθε μορφής π.χ. να χτυπάει τη σύζυγο και τα τέκνα του κτλ. Η βίαιη συμπεριφορά μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά και αναπάντεχα (σε κατά τα άλλα φαινομενικά ήσυχο άτομο) π.χ. κάποιος να σκοτώσει κάποιον επειδή του πήρε την θέση στο πάρκινγκ ή κάποιος μαθητής με όπλο να σπείρει τον θάνατο στο σχολείο του ή ομοίως κάποιος άνεργος να σπείρει τον θάνατο στο χώρο εργασίας του κτλ. Επίσης, μεγάλες διαστάσεις έχει λάβει η βία μεταξύ των ανηλίκων στον δρόμο (συμμορίες), αλλά και στα σχολεία όπου η τρομοκράτηση των αδύναμων παιδιών (bulling) αποτελεί καθημερινό φαινόμενο. Βία υπάρχει παντού. Ακόμα και στον αθλητισμό (ιδίως σε τριτοκοσμικές χώρες όπως η Τουρκία και η Ελλάδα – με έντονο χουλιγγανισμό ιδίωςστην Θεσσαλονίκη).

Στ)Με την εκτόνωση μέσω εικόνων βίας π.χ. με ταινίες βίας και θρίλερ στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο, με εικόνες βίας και σαδομαζοχισμού στο internet (στο www.youtube.com θα βρείτε χιλιάδες π.χ. με keywords "stab", "suffocation", "pierce navel", "asphyxiation" κτλ) και επίσης με παιχνίδια βίας στους υπολογιστές που αποτελεί σήμερα σημείο των καιρών, με το μεγαλύτερο ποσοστό των ανηλίκων να παίζουν παιχνίδια βίας στους υπολογιστές των ίντερνετ καφέ και αυτό αντανακλά την διαλύση του θεσμού της οικογένειας σήμερα. Η παρακολούθηση εικόνων βίας προσφέρει μια ασυνείδητη ευχαρίστηση (φροϋδικά: ηδονή) για την ασυνείδητη εκδίκηση του κακού ή κακών γονέων.

Ζ)Με τον ίδιο τρόπο ερμηνεύεται και η βία – κακοποίηση του εαυτού τους από κάποια άτομα που αισθάνονται ηδονή με την αυτοκακοποίησή τους (μορφή μαζοχισμού) όπως χαρακώνουν με ξυράφι ή μαχαίρι το σώμα τους (ιδίως σεξουαλικές περιοχές όπως το στήθος και ο ομφαλός που συμβολίζουν τη σχέση με τη μητέρα – ο ομφαλός μέσω ομφαλίου λώρου) ή τους αρέσει να κρεμάνε σκοινί στο λαιμό τους ή να σφίγγουν με τα χέρια το λαιμό και να ασφυκτιούν κτλ.

Η)Με υποτιθέμενες φυσιολογικές συμπεριφορές κατά τις οποίες όμως βρίσκουν διέξοδο οι ασυνείδητες απωθημένες εμπειρίες όπως ένα τατουάζ στο μπράτσο (το μπράτσο είναι κοντά στο στήθος και είναι ογκώδες και ψυχαναλυτικά συμβολίζει το στήθος της μητέρας), κάποιο χαρακτηριστικό έργο ζωγραφικής, μουσικές επιλογές όπως η heavy metal κτλ. Oι ασυνείδητες απωθημένες αρνητικές εμπειρίες επηρεάζουν όλο το φάσμα της ζωής του ατόμου, από τις πολιτικές του επιλογές (μπορεί να είναι ακροδεξιός), την ενασχόληση με την τέχνη και φυσικά την εμφάνιση (αγόρια με σκουλαρίκια και κορίτσια ντυμένα σαν πόρνες). Επηρεάζει μέχρι την επιλογή επαγγέλματος (στρατιωτικός, αστυνομικός), την οικογενειακή ζωή και ακόμα και τον τύπο προσωπικότητας: μπορεί να είναι νευρωτικός/ αγχώδης ή ιδιοψυχαναγκαστικός (να κάνει επαναλαμβανόμενες ανούσιες τελετουργικές ενέργειες κα να ψυχαναγκάζει τον εαυτό του).

Θ)Με ψυχολογικά προβλήματα στα οποία πάντα υπάρχει ο συνπαράγων "οικογένεια" ως trigger factor. Τέτοια προβλήματα είναι το στρες και η νευρώσεις (από τις φοβίες μέχρι την ιδιοψυχαναγκαστική διαταραχή), η κατάθλιψη, οι ψυχώσεις και η σχιζοφρένεια (αν και εδώ σημασία παίζει και η κληρονομικότητα) και οι ψυχοπαθολογικές διαταραχές.

Ι)Mε την πορνεία και την σεξουαλική βία: από την σεξουαλική κακοποίηση στην οικογένεια και γενικότερα, μέχρι τον βιασμό. Η πόρνη μισεί τους άνδρες, αφού έχει γενικεύσει το υποσυνείδητο μίσος της για τον κακό πατέρα της. Ομοίως και ο βιαστής μισεί τις γυναίκες, γιατί υποσεινήδητα μισεί την κακή μητέρα του. Συχνά άτομο που επιδίδεται στην σεξουαλική κακοποίηση έχει το ίδιο βιαστεί, συχνά στην οικογένεια. Πάντα, όμως, είναι παιδί προβληματικής οικογένειας...

Παράλληλα, το άτομο που προέρχεται από προβληματική οικογένεια μπορεί να έχει αυτό που λέω σε κάποια άρθρα μου "ακροδεξιός χαρακτήρας" που είναι επιθετικός και συχνά φασιστικός (αν και οι αναρχικοί είναι το ίδιο φασίστες με το να καταστρέφουν δημόσια περιουσία), και μπορεί να το παρατηρήσετε συχνά σε ιατρούς (ιδίως σε δημόσια νοσοκομεία και ιδίως στο τμήμα επείγοντων περιστατικών), αστυνομικούς, στρατιωτικούς (π.χ. των ειδικών δυνάμεων που μαθαίνουν να σκοτώνουν και γενικά συνηθίζουν στον σαδομαζοχισμό), καθώς και ιερείς (δεν είναι τυχαία η συνεργασία ιερέων με δικτακτορικά καθιεστώτα).

Αξίζει να σημειωθεί και ο όρος "ευνουχισμός" (αν και αδόκιμος) που πρώτος ανέφερε ο Φρόυντ. Ο "ευνουχισμός" είναι και αυτός ένα φαινόμενο που επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή των παιδιών και συνίσταται στην σεξουαλική υποτίμηση του παιδιού με εμφανή τρόπο (π.χ. η μητέρα να ντύνει με κοριτσίστικα ρούχα το μικρό αγόρι) ή μη εμφανή: π.χ. οι γονείς να επικρίνουν/ κατακρίνουν το παιδί και συνεχώς να το μειώνουν. Ο "ευνουχισμός" αποτελεί μορφή συνδυασμού σεξουαλικής και ψυχολογικής (άρα ψυχοσεξουαλικής) κακοποίησης και είναι η αιτία για σεξουαλικές παρεκλίσεις (από το σύνηθες): ομοφυλοφιλία και αμφιφυλοφιλία, τρανσεξουαλισμός, αλλαγή φύλου, θηλυπρέπεια στο αγόρι και συμπεριφορά άρρενος στο κορίτσι κτλ. Επίσης, επηρεάζει ακόμα και την εμφάνιση του ατόμου: το αγόρι φορά σκουλαρίκια – συχνά σε σεξουαλικά σημεία (χείλη, γεννητικά όργανα, ομφαλός), το κορίτσι βάζει και αυτό σκουλαρίκια σε σεξουαλικά σημεία (σαν να αποτελούν φύλακα της περιοχής), το κορίτσι ντύνεται προκλητικά – ενίοτε σαν πόρνη κτλ.

Αξίζει να σημειωθεί πως τεράστια σημασία έχει και η σχέση μεταξύ των αδελφών και αυτή επηρεάζεται από το πως συμπεριφέρθηκαν στα παιδιά τους οι γονείς, αν ήταν μεροληπτικοί σε κάποιο (συνήθως το πρωτότοκο παιδί και τον Βενιαμίν – το μικρότερο) και τις προσδοκίες των γονέων για αυτά. Έτσι, η σχέση των γονέων με τα παιδιά τους επηρεάζει τη θετική ή αρνητική σχέση των αδελφών στη μετέπειτα ζωή τους.

Ίσως τα παραπάνω ακούγονται υπερβολικά φροϋδικά και ψυχαναλυτικά. Άλλωστε η ψυχανάλυση, και μάλιστα η φρουδική, έχει υποστεί άπειρες κριτικές, δεν έχει αποδειχθεί ποτέ επιστημονικά (αν και γενικά οι ψυχολογικές θεωρίες συμπεριφοράς είναι δύσκολο να αποδειχθούν ερευνητικά) και κάποιοι ψυχίατροι/ ψυχολόγοι λένε ότι ισχύει μόλις to 30% της θεωρίας του Φρόυντ, στο 30% των ασθενών. Ανεξαρτήτως αυτών, υπάρχει το ρεύμα στην ψυχολογία/ ψυχιατρική που λέγεται ψυχοδυναμική και λαμβάνει σοβαρά τα παραπάνω υπόψιν.

Σήμερα είναι χαρακτηριστική η διάλυση του θεσμού της οικογένειας. Τα διαζύγια έχουν αυξηθεί αφάνταστα και σε μερικές δυτικές κοινωνίες, όπως τις ΗΠΑ, 50% των παντρεμένων χωρίζουν. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει πως προβληματικές οικογένειες πρέπει να παραμένουν ως έχουν και να διαιωνίζονται τα προβλήματα, και ενίοτε η βία, ιδίως στα παιδιά. Εδώ σημαντικός είναι ο ρόλος των ειδικών (ψυχίατρος, ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός, σύμβουλος γάμου).

Άλλο απαράδεκτο φαινόμενο σε πολλά κράτη (όπως και στην Ελλάδα) είναι οι χρόνιες διαμάχες και αντιδικές των αντιμαχόμενων πλευρών – τέως αγαπημένου ζευγαριού – στο δικαστήριο για το ποιος θα πάρει το διαζύγιο υπέρ αυτού, για την επιμέλεια των παιδιών και το πότε θα τα βλέπουν (στην Ελλάδα υπάρχει σύλλογος πατέρων που τα δικαστήρια τους έχουν αδικήσει) και για την διατροφή και την οικονομική αποζημίωση... Τα παιδιά, φυσικά, στο δικαστήριο αποτελούν μπαλάκι μεταξύ των γονέων.

Είναι απαράδεκτη η κατάσταση με τα δικαστήρια στα οποία καταφεύγει το τέως ζευγάρι για το διαζύγιο (όταν δεν δίνεται συναινετικά) με την έκθεση των παιδιών, την διαπόμπευση του ιδιωτικού οικογενειακού βίου και αυστηρά προσωπικών στιγμών και η αντεκδίκηση (συνήθως από τις γυναίκες που συνήθως ατυτές δεν δίνουν το διαζύγιο) του/της τέως αγαπημένου συζύγου. Αυτό πρέπει να σταματήσει και ο δικαστικός αγώνας να γίνεται μόνο σε πολύ προβληματικές οικογένειες όπου υπάρχει σωματική ή ψυχολογική ή σεξουαλική κακοποίηση/ βία. Έτσι, τα διαζύγια σήμερα θα έπρεπε να δίνονται αυτόματα και όχι δικαστικά (σε μη συναίνεση). Άλλωστε, από νομική άποψη τι νομικό συμφέρον έχει ο/η σύζυγος να εμπλακεί σε κάποιον δικαστικό αγώνα για να δώσει το διαζύγιο, πλην της εκδίκησης; Φυσικά δεν γίνεται αναφορά στις δίκες για την επιμέλεια των παιδιών, την διατροφή (που πολλοί Έλληνες δεν δίνουν στις τέως συζύγους) και την οικονομική αποζημίωση της συζύγου. Αυτά αποτελούν εξαίρεση και δικαιολογείται ο δικαστικός αγώνας, πλην όμως να μην διαπομπεύονται και να μην τραυματίζονται τα παιδιά στο δικαστήριο.

Απαραίτητο είναι οι δημοτικές κοινωνικές υπηρεσίες με ειδικούς ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς να επιλαμβάνονται των προβληματικών οικογενειών. Επίσης, για το καλό των παιδιών, οι γονείς σε μια προβληματική οικογένεια καλό είναι να ζητούν την βοήθεια ειδικών για τους ιδίους (σύμβουλος γάμου) και τα παιδιά τους (παιδοψυχολόγος, παιδοψυχίατρος). Δυστυχώς σήμερα τα παιδιά προβληματικών οικογενειών υποφέρουν με ποικίλα προβλήματα όπως υπερκινητικότητα, διάσπαση προσοχής και μείωση της απόδοσης στο σχολείο, βίαιη συμπεριφορά και ένταξη σε συμμορίες, με το να περνάνε ατέλειωτες ώρες με βίαια παιχνίδια στους υπολογιστές των ίντερνετ καφέ κτλ. Η αρωγή ενός ειδικού (παιδοψυχολόγος, παιδοψυχίατρος) είναι απαραίτητη πριν τα προβλήματα χρονίσουν και η ψυχή γίνει άκαμπτη στην ψυχοθεραπεία...

Tέλος, ας δούμε και την ιατρική άποψη του θέματος των προβληματικών οικογενειών. Το διαζύγιο αυξάνει τον κίνδυνο πρώιμου θανάτου στο τέως ζευγάρι (τον διπλασιάζει για τους άνδρες 35 – 42 ετών), αυξάνει την επίπτωση των σωματικών προβλημάτων (καρδιακά και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, καρκίνος), της αυτοκτονικής διάθεσης, του θανάτου από ατύχημα και των ψυχιατρικών προβλημάτων. Το διαζύγιο αυξάνει τη νοσηρότητα (morbidity). Τέκνα χωρισμένων γονέων έχουν αυξημένη επίπτωση ασθενειών μέχρι την ενηλικίωσή τους (ιδίως σε παιδιά < 5 ετών), υπάρχει μεγαλύτερη επίπτωση ψυχιατρικών ασθενειών και τα ίδια αν παντρευτούν είναι πιο πολύ αυξημένη η πιθανότητα να χωρίσουν.

Το διαζύγιο είναι η κύρια αιτία νεύρωσης στις γυναίκες (και 2η αιτία, μετά την ανεργία, στους άνδρες) και είναι η κύρια αιτία (>60%) των αυτοκτονιών. Οι διαζευγμένοι άνδρες έχουν μεγαλύτερη θνητότητα, ιδίως από καρδιακά προβλήματα και μάλιστα, το διαζύγιο είναι (ιδίως για τους άνδρες) το ίδιο επικίνδυνο για την καρδιά, όσο το κάπνισμα! Οι προβληματικές οικογένειες έχουν τεράστια επίπτωση στη συμπεριφορά των παιδιών και τον μετέπειτα γάμο τους. Έτσι τα παιδιά προβληματικών οικογενειών συχνά χαρακτηρίζονται συμπεριφορολογικά από ζήλεια, τυραννιούνται, θυμώνουν εύκολα, κριτικάρουν εύκολα, είναι λιγομίλητα και δύσθυμα.

Επίλογος είναι τα λόγια του Χριστού που κριτικάρει το διαζύγιο, αλλά το δικαιολογεί ως αναπόφευκτο εξαιτίας της κακίας των ανθρώπων. Φυσικά, η διαιώνιση μιας προβληματικής οικογένειας είναι ότι χειρότερο, ιδίως για τα παιδιά. Ίσως το τίμημα της ανάπτυξης, αλλά και κρίσης, του ανθρώπινου πολιτισμού είναι η κρίση του θεσμού της οικογένειας (τα διαζύγια άλλωστε αυξάνονται όσο πιο πολύ ανεπτυγμένα είναι τα κράτη) η οποία αποτελεί το κύτταρο της κοινωνίας...

ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ

Simon C., Everitt H., Kendrick T., Oxford Handbook of General Practice, Oxford University Press. www.oup.com/uk/medicine/handbooks

Collier J., Longmore M., Brinsden M., Oxford Handbook of Clinical Specialties, Oxford University Press. www.oup.com/uk/medicine/handbooks